Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego m.in. u prawosławnych

Wierni Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego rozpoczęli we wtorek święta Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego, czyli według tzw. starego stylu. Przypadają one trzynaście dni po świętach katolickich. Według kalendarza juliańskiego obchodzą je też staroobrzędowcy.

Według danych soboru biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (PAKP), ponad 90 proc. prawosławnych parafii w kraju stosuje w życiu religijnym właśnie kalendarz juliański. Dzieje się tak zwłaszcza we wschodniej części Polski, w tym w województwie podlaskim, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych.

Rodziny świętujące w tym terminie Boże Narodzenie w poniedziałkowe popołudnie lub wieczór zasiadły do kolacji wigilijnej. Postny posiłek zaczynał się od modlitwy i dzielenia prosforą - chlebem liturgicznym używanym w Kościele wschodnim do konsekracji i komunii.

Potem wielu prawosławnych udało się do cerkwi na nocne, kilkugodzinne uroczystości religijne. Zależnie od lokalnej tradycji, najczęściej rozpoczynały się one o godz. 22, o północy lub dwie godziny później. W katedrze św. Mikołaja w Białymstoku przewodniczył im ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub.

Współczesny świat promuje grzech, podając w wątpliwość tradycyjne wartości - pisze w orędziu z okazji Bożego Narodzenia sobór biskupów polskiej Cerkwi. "Dzisiejszy człowiek jest często zagubiony i lekko poddaje się współczesnej sekularyzacji, dostosowując się do zjawisk niezgodnych z nauką św. Ewangelii" - ocenili hierarchowie.

"Bądźmy czujni. Trwajmy w zdrowej nauce św. Cerkwi, czego przykład dają nam nasi przodkowie (...). Dotyczy to, w sposób szczególny was, droga młodzieży. Tylko dojrzałą, głęboką wiarą będziecie mogli pokonywać pokusy otaczającego nas świata" - zaapelowali do młodego pokolenia prawosławnych w Polsce. Zaapelowali też do wiernych o modlitwę o pokój. "Doświadczamy bowiem wojen w Ukrainie, Ziemi Świętej, Azji, Afryce" - przypomnieli prawosławni hierarchowie.

Własne okolicznościowe orędzia skierowali do wiernych również biskupi - ordynariusze prawosławnych diecezji. Abp Jakub, ordynariusz diecezji białostocko-gdańskiej ocenił, że współczesny świat często zapomina o Bogu, a w obchodach Bożego Narodzenia są zwyczaje i tradycje, ale nie ma duchowej refleksji i liturgicznego przeżywania.

"Tak właśnie (...) zazwyczaj zaczyna się obojętność religijna - kiedy na wszystko w tym życiu zaczynamy patrzeć z pozycji wygód i materialnych zasobów" - przestrzegł hierarcha.

Życzenia z okazji świąt Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego złożyli prawosławnym i wiernym innych Kościołów wschodnich m.in. prezydent Andrzej Duda z małżonką, marszałkowie Sejmu i Senatu. W województwie podlaskim zrobili to przedstawiciele regionalnych i lokalnych władz: wojewoda, zarząd województwa wraz z przewodniczącym sejmiku i prezydent Białegostoku.

Prawosławie jest drugim, co do liczby wiernych, wyznaniem w Polsce. Hierarchowie PAKP tę liczbę szacują na 450-500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 roku przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób.

Boże Narodzenie według kalendarza juliańskiego obchodzili do niedawna też grekokatolicy w Polsce. Od 2023 roku - decyzją hierarchów tego Kościoła - formalnie używa on w życiu liturgicznym kalendarza gregoriańskiego i Boże Narodzenie jest przez nich obchodzone w tym samym terminie, co w Kościele katolickim.

rof/ mark/